ပဲတီစိမ္း အထြက္တိုးရန္ ပန္းပြင့္ၿပီးခ်ိန္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္၏ အေရးပါမႈ

          ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပဲမ်ဳိးစံု သီးႏွံကို ဧက ၁၀ သန္း နီးပါး စိုက္ပ်ဳိး ပါသည္။ ၎တို႔ အနက္ ပဲတီစိမ္း စိုက္ဧကသည္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္သည္။ ပဲတီစိမ္းသည္ ျပည္ပပို႔ ကုန္တြင္လည္း အားကိုးရၿပီး ျပည္တြင္း စားသံုးမႈ အတြက္လည္း အားထားရေသာ သီးႏွံ ျဖစ္သည္။ ပဲတီစိမ္းသည္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး ပ်မ္းမွ် အထြက္ႏႈန္းမွာ ရွစ္တင္းမွ ၁၀ တင္းသာ ရွိသည္။ ပဲတီစိမ္းသည္ စနစ္တက် စိုက္ပ်ဳိး ျပဳစု ထိန္းသိမ္းႏိုင္ပါက အလားအလာ ရွိေသာ သီးႏွံ ျဖစ္သည္။ ပဲတီစိမ္း အထြက္ တိုးေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါက ျပည္ပပို႔ကုန္ တိုးျမႇင့္ရန္ အလားအလာေကာင္း ရွိသည္။ 

       ပဲတီစိမ္း အထြက္တိုးရန္ အထြက္ႏႈန္း မိတ္ဘက္ အခ်က္မ်ားကို စြမ္းရည္ ျပည့္၀ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ ေပးျခင္းသည္လည္း အေရးပါမႈတစ္ခု ျဖစ္သည္။ တစ္ဧကတြင္ ရိတ္သိမ္း အပင္ေပါင္း ၁၃၀,၀၀၀ ပင္ ရွိေအာင္ စိုက္ပ်ဳိး ရမည္ျဖစ္သည္။ သီးကိုင္း တစ္ကိုင္းတြင္ အေတာင့္ေပါင္း ေျခာက္ေတာင့္မွ ရွစ္ေတင့္ရရွိေအာင္ ထိန္းသိမ္းရမည္ ျဖစ္သည္။ တစ္ေတာင့္တြင္ အေစ့ေပါင္း ၁၀ ေစ့မွ ၁၂ ေစ့ရရွိေအာင္ ဂ႐ုစိုက္ ေဆာင္ရြက္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ပဲတီစိမ္း မ်ဳိးေစ့ တစ္တင္းလွ်င္ အေစ့ေပါင္း ေျခာက္သိန္းေက်ာ္ခန္႔ရွိရာ ပဲတီစိမ္း တစ္ဧကလွ်င္ တင္း ၂၀ ထြက္ရွိရန္ အတြက္ ပဲေစ့ေပါင္း သိန္း ၁၂၀ ေက်ာ္ခန္႔ ရရွိရန္ လိုအပ္ပါသည္။

    ပဲတီစိမ္း သီးႏွံတြင္ ဤကဲ့သို႔ လိုအပ္သည့္ ပဲေစ့ အေရအတြက္ ရရွိရန္မွာ အထြက္ႏႈန္း မိတ္ဘက္ အခ်က္မ်ား အေပၚ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္၏ လိုအပ္ခ်က္က လႊမ္းမိုး ေနပါသည္။ ပဲတီစိမ္းကို စိုက္ပ်ဳိးၿပီး ခုနစ္ရက္မွ ၁၀ ရက္ၾကာပါက အပင္ေပါက္စံု ပါသည္။ အပင္၏ဇီ၀ကမၼ အရ အပင္ႀကီးထြားမႈ ကာလ၊ ပန္းပြင့္ၿပီး သေႏၶေအာင္သည့္ ကာလ၊ ပဲေတာင့္ ပဲေစ့ ႀကီးထြား ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ကာလ၊ ရင့္မွည့္ရိတ္သိမ္းသည့္ ကာလဟူ၍ ခြဲျခား ထားသည္။ ပဲပင္၏ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ကာလ အဆင့္ဆင့္ အလိုက္ အာဟာရဓာတ္ မ်ားႏွင့္ အစိုဓာတ္လိုအပ္ ပါသည္။

     လိုအပ္ေသာ အာဟာရ ဓာတ္မ်ား ျပည့္စံုစြာ ထည့္ေပးႏိုင္မွသာ ပဲပင္သည္ သန္မာႀကီးထြား ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ေအာင္ျမင္ေသာ ပဲေတာင့္၊ ပဲေစ့ မ်ားကို မ်ားမ်ား ထုတ္လုပ္ ေပးႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ပဲတီစိမ္းသည္ စိုက္ပ်ဳိးၿပီး ေျခာက္ပတ္မွ ရွစ္ပတ္ၾကာလွ်င္ ပန္းစပြင့္ ပါသည္။  ပန္းမပြင့္မီ ရက္အလိုက္ ညေနဘက္တြင္ အငံုထဲ၌ ၀တ္မႈန္အိတ္၊ ၀တ္မႈန္မ်ားရင့္၍ အက္ကြဲၿပီး ၀တ္မႈန္မ်ားထြက္၍ အပြင့္ထဲ၌ပင္ မ်ဳိးကူးစပ္ သေႏၶေအာင္ပါသည္။ လံုး၀ ပင္တည္း၀တ္မႈန္ကူးေသာမ်ဳိး ျဖစ္ပါသည္။ ပြင့္အာျခင္း မရွိဘဲ ၀တ္မႈန္ကူးသည့္ ပန္းပြင့္မွာ ရာခိုင္ႏႈန္း၄၀ ေက်ာ္ ရွိပါသည္။ ပဲတီစိမ္းသည္ ပန္းစတင္ပြင့္သည္မွ ပဲေတာင့္ရင့္သည္ထိ ရက္ ၂၀ မွ ရက္ ၃၀ ထိၾကာပါသည္။

     ဤ ကာလတြင္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္ မလံုေလာက္ပါက ပန္းပြင့္ ရက္တို သြားၿပီး ပဲထြက္လည္း က်ေစပါသည္။ ပဲမ်ဳိး မ်ားသည္ ပန္းပြင့္ရက္ၾကာေလေလ အထြက္ေကာင္းေလေလျဖစ္ပါသည္။ ပဲတီစိမ္း ပန္းပြင့္ ပြင့္ၿပီး သေႏၶေအာင္ ပါသည္။ သေႏၶေအာင္ၿပီးလွ်င္ ၎သေႏၶေလးမွ အေတာင့္ႏုကေလး စတင္ ျဖစ္ေပၚ ပါသည္။  အေတာင့္ႏု ကေလးသည္ တျဖည္းျဖည္း ရွည္ထြက္လာၿပီး အေတာင့္ ထဲတြင္ ပဲေစ့ ျဖစ္လာမည့္ ခ်ဳိရည္ၾကည္မ်ား ျဖစ္ေပၚပါသည္။ ပဲေတာင့္ ႀကီးထြားလာသည္ ႏွင့္အမွ် ပဲေစ့မ်ားသည္လည္း ႏို႔ရည္ၾကည္၊ ႏို႔ရည္ျပစ္၊ ႏို႔ရည္ခဲ၊ ေနာက္ဆံုး ပဲေစ့ အျဖစ္ ေအာင္ျမင္လာပါသည္။ ဤသို႔ ပဲေတာင့္ တစ္စတစ္စ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးလာရန္ႏွင့္ ပဲေစ့ေလးမ်ား တျဖည္းျဖည္း ႀကီးထြား ဖြံ႕ၿဖိဳးလာရန္အတြက္ အပင္ တစ္ပင္လံုးမွ ခ်က္လုပ္ေသာ အစာ၏ ရာခိုင္ႏႈန္း ၆၀မွ ၇၀ ကို အသံုးခ်သည္။

        အစာ အလိုအပ္ဆံုး အခ်ိန္ျဖစ္သည္။ အစာခ်က္ လုပ္ရန္ တာ၀န္ရွိေသာ အရြက္ မ်ားသည္ စိမ္းစို က်န္းမာေနရန္ လိုသည္။ ေျမတြင္း အစိုဓာတ္ႏွင့္ အာဟာရဓာတ္ (ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္) လံုေလာက္စြာရွိရန္ လိုသည္။ အရြက္မ်ား၀ါ၍ အစိုဓာတ္ႏွင့္ အာဟာရဓာတ္ ခ်ဳိ႕တဲ့ပါက ပဲေတာင့္လည္း ေသးမည္၊ လံုးပိန္ လံုးညႇပ္ အေစ့မ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚ ေစသည္။ စပါး၊ ေျပာင္း၊ သီးႏွံတို႔သည္ တစ္ေစ့ တစ္ဂရမ္ရရွိေစရန္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္ ၁၅ ဂရမ္ လိုအပ္သည္။ ပဲတီစိမ္းအေစ့ တစ္ဂရမ္ ရရွိေစရန္အတြက္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္ ၃၉ ဂရမ္ လိုအပ္သည္။ သီးႏွံမ်ားတြင္ အေစ့ အတြက္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္ လိုအပ္ခ်က္ သည္ ပဲတီစိမ္းသည္ အမ်ားဆံုးျဖစ္သည္။

       စပါး သီးႏွံတြင္ အေစ့တြင္းသို႔ ပ႐ိုတိန္းဓာတ္ ရွစ္ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖည့္တင္းၿပီးပါက ၎၏တာ၀န္ ၿပီးဆံုးသည္ဟု သတ္မွတ္သည္။ ပဲတီစိမ္းသည္ ပန္းပြင့္ၿပီး ပ႐ိုတိန္းဓာတ္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ျဖည့္တင္းၿပီးမွသာ ၎၏ တာ၀န္ၿပီးဆံုးသည္။ သို႔အတြက္ ပဲတီစိမ္း ပန္းပြင့္ခ်ိန္၊ သႏၶေအာင္ၿပီးခ်ိန္တြင္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ အလိုအပ္ဆံုး အခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ပဲတီစိမ္း အပင္မွ တစ္ရက္လွ်င္ပဲေစ့ ၅၀ ကီလိုဂရမ္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ရန္ အတြက္ တစ္ရက္လွ်င္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ ဓာတ္သံုး ကီလို ဂရမ္ လိုအပ္ပါသည္။ ေျမႀကီးထဲတြင္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္ လံုေလာက္ေနေစကာမူ ပဲပင္ သို႔ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္ တစ္ရက္ ၁ ဒသမ ၂ ကီလိုဂရမ္သာေပးပို႔ႏိုင္သည္။ ပဲပင္၏အျမစ္မ်ားတြင္ ပဲပင္အတြက္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ အားျဖည့္ေပးမည့္ ႐ိုဇိုဘီယမ္း ဘက္တီးရီးယားမ်ားသည္ အဖုကေလးမ်ား သဖြယ္ တြယ္ကပ္ေနသည္။ ပဲပင္မွအစာကို စုပ္ယူ၍ အသက္ရွင္သန္သည္။ ထို႔ေနာက္ ေလထဲမွ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္ကို ဖမ္းယူ၍ ပဲပင္ကို ပို႔ေပးသည္။ ႐ိုဇိုဘီယမ္း ဘက္တီးရီးယား မ်ားသည္ ပဲပင္သက္တမ္း တစ္ေလွ်ာက္ ေလထဲမွ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္ ဖမ္းယူ၍ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ ႏွစ္ကီလိုဂရမ္ ပဲပင္သို႔ ပို႔ေပးသည္။

       ႐ိုဇိုဘီယမ္း ဘက္တီးရီးယားမ်ား၏ ေလထဲမွ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ကို စုပ္ယူ၍ ပဲပင္သို႔ ေပးပို႔ျခင္း လုပ္ငန္းကို ပန္းမပြင့္မီ အခ်ိန္ထိသာ လုပ္ေဆာင္ ေပးသည္။ ပန္းပြင့္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ႐ိုက္ဇိုဘီယမ္း ဘက္တီးရီးယားမ်ား ေသေၾက ပ်က္စီး သြားၾကသည္။ ပဲပင္ပန္းပြင့္ၿပီးခ်ိန္တြင္ အပင္၏ အစာေပးပို႔မႈသည္လည္း အပင္ အေပၚပိုင္း သို႔သာ ေပးပို႔မႈမ်ားၿပီး အပင္ ေအာက္ပိုင္းသို႔ အစာေပးပို႔မႈ နည္းသြားပါသည္။ ဤ အေၾကာင္းရင္းေၾကာင့္လည္း ႐ိုဇိုဘီယမ္း ဘက္တီးရီးယားမ်ား ပဲပင္မွအစာကို မရရွိ ၾကေတာ့သျဖင့္ ေသေၾက ပ်က္စီးရျခင္း ျဖစ္သည္။

       ပဲပင္ ပန္းပြင့္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပဲပင္၏ ေအာက္ပိုင္းရွိ သံုးပံု တစ္ပံုခန္႔ေသာ အရြက္မ်ားသည္ ရင့္ေရာ္၍ ၀ါၿပီးေၾကြက် သြားၾကသည္။ အပင္တြင္ အပင္အတြက္ အစာခ်က္လုပ္ေပးမည့္ အရြက္ အေရအတြက္လည္း ေလ်ာ့ပါးသြားရၿပီျဖစ္သည္။ ပဲတီစိမ္းပင္တြင္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္ အျပင္ ေနာက္တစ္ခု အေရးပါသည့္ဓာတ္မွာ ဘိုရြန္ဓာတ္ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာ့ေျမ မ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္ ဘိုရြန္ဓာတ္ခ်ဳိ႕တဲ့ တတ္ပါသည္။ ေျမႀကီး တစ္ကီလိုဂရမ္တြင္ ဘိုရြန္ဓာတ္ ငါးမီလီဂရမ္သာ ပါ၀င္သည္ ကိုေတြ႕ရွိရသည္။ ေျမႀကီး၏ ဏံ ျမင့္ပါက ဘိုရြန္သည္ ေျမတြင္တြယ္ကပ္ေန၍ အပင္ က စုပ္ယူ၍ မရရွိႏိုင္ပါ။ ေျမႀကီးတြင္ ဏံနိမ့္ ပါက ေရစီးႏွင့္ေမ်ာပါသြားတတ္သျဖင့္ ဘိုရြန္ဓာတ္ ခ်ဳိ႕တဲ့တတ္ပါသည္။

ဘိုရြန္ဓာတ္ လံုေလာက္မႈ ရွိပါက အရြက္ေၾကြမႈ ကာကြယ္သည္၊ ၀တ္မႈန္ရွည္ထြက္မႈ ေကာင္းသည္။ သီးေတာင့္၊ အေစ့ ေအာင္ႏႈန္း မ်ားေစသည္။ ဘိုရြန္ဓာတ္ခ်ဳိ႕တဲ့ပါက ပ႐ိုတိန္း တည္ေဆာက္မႈ နည္းၿပီး အပြင့္အသီး ေၾကြက်မႈမ်ား ေစသည္။ ၀တ္မႈန္ ရွင္သန္မႈ

ကာလ တိုေတာင္းေစသည္။ ပန္းပြင့္ၿပီး သီးေတာင့္တည္ခ်ိန္တြင္ ယူရီးယား ေျမၾသဇာ တစ္ဇြန္း၊ ဘိုရြန္(လဲခ်ား) ၄ ၁/၂ ဇြန္း အမႈန္႔ေထာင္း၍ ေရ ဂါလံ ၂၀ ႏွင့္ ေရာေဖ်ာ္ၿပီး ဖ်န္းေပးႏိုင္ပါက လံုေလာက္ပါသည္။ ဘိုရြန္ဖ်န္း ေပးျခင္းျဖင့္ ပဲတီစိမ္းတြင္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း အထြက္တိုးသည္ဟု သုေတသနက ေထာက္ခံထား ပါသည္။

      ပဲတီစိမ္း ပန္းပြင့္ ပြင့္ၿပီး သေႏၶေအာင္ၿပီး အေတာင့္မ်ား အဆင့္ဆင့္ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးျဖစ္ေပၚခ်ိန္ႏွင့္ အေစ့မ်ား အဆင့္ဆင့္ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈျဖစ္ေပၚခ်ိန္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္ အလိုအပ္ဆံုးအခ်ိန္တြင္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ ျဖည့္တင္းေပး ေနသည့္ ႐ိုဇိုဘီယမ္း ဘက္တီးရီးယားမ်ားကလည္း ေသေၾက ပ်က္စီး ၾကသည္။ ပဲေတာင့္၊ ပဲေစ့မ်ား၏ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အတြက္ အစာခ်က္လုပ္ ေပးပို႔ရမည့္ အရြက္သံုးပံု တစ္ပံုမွာလည္း ရင့္ေရာ္ေၾကြက် ကုန္ၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ပဲေတာင့္၊ ပဲေစ့မ်ား ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးရန္အတြက္ လိုအပ္ေနေသာ အစာအာဟာရ (ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္)ကို ျဖည့္စြက္မေပးႏိုင္ပါက ပဲေတာင့္၊ ပဲေစ့ လံုးပိန္လံုးညႇပ္သာ ရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ပါ၍ ပဲတီစိမ္းပန္းပြင့္ ပြင့္ၿပီး ခ်ိန္တြင္ ႏိုက္ထ႐ိုဂ်င္ဓာတ္ အခ်ဳိးမ်ားပါေသာ ရြက္ဖ်န္းေျမၾသဇာကို မျဖစ္မေန သံုးႀကိမ္ခန္႔ ပက္ဖ်န္းေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း တိုက္တြန္း လိုက္ရပါသည္။

- ေအာင္ဆန္း (စုိက္ပ်ဳိးေရး) ျမန္မာေတာင္သူႀကီးမ်ားဂ်ာနယ္