ပဲခ်ယ္ရီ

ပဲခ်ယ္ရီ
သေဘၤာငုစပ္
Gliricidia sepium (Jacq.) Walp.,
Robinia sepium Jacq.,
Common Names: Thinbaw-ngusat
Madre,
Family : Fabaceae

            တေန႔က ဘြဲႏွင္းေဘးက ကြင္းထဲမွာ ထူးထူးျခားျခားပြင့္ေနေသာ ပဲပန္းေလးကုိေတြ႕လုိက္ရေတာ့ အရမ္းေပ်ာ္သြားမိတယ္၊ အပင္ရဲ႕အမည္ကုိ "ပဲခ်ယ္ရီ" ေခၚတာသိရေတာ့ လုိက္ဖက္တဲ့ အမည္တခုလုိ႕သတ္မွတ္မိပါတယ္၊ အဆုပ္လုိက္ပြင့္ေနပုံက တကယ္ကုိ ခ်စ္ဖုိ႔ ေကာင္းလွပါတယ္၊ အေဝးကၾကည့့္ရင္ ခ်ယ္ရီပန္း ေလး အလားထင္ရပါတယ္၊ အပင္အမည္ကုိသိရဖုိ႔ တညလုံး စာအုပ္မ်ားစြာထဲက ေမႊေႏွာက္မိၿပီး သိရေတာ့လည္း တကယ္ေပ်ာ္စရာပါ၊ ဒီအပင္ေလးကုိ မုံရြာတကၠသုိလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ Dr Win Ng ဦးစီးစုိက္ခဲ့တာမုိ႔ ဂုဏ္ယူမဆုံးပါ၊ အညာေဒသအခ်ဳိ႕မွာသာ ေတြ႕ရတတ္တဲ့အပင္ျဖစ္ေပမဲ့ အခုလုိ နီးနီးကပ္ကပ္ျမင္ရလုိ႔လည္း ေၾကနပ္ေနမိတာပါ၊

             အပင္ကႏွစ္႐ွည္ခံအပင္အလတ္မ်ဳိးျဖစ္ၿပီး ရာသီေႂကြေသာအပင္တမ်ဳိးပါ၊ အရြယ္ေရာက္အပင္အျမင့္က ၁၂ မီတာသာသာ ေလာက္ျမင့္တတ့္ပါတယ္၊ အေခါက္ေတြက အျဖဴေရာင္သန္းေသာ မီးခုိးေရာင္ျဖစ္ၿပီး ေခ်ာေမြ႕လုိ႔ေနပါတယ္၊ အရြက္ေတြက တဆင့္ငွက္ေမႊးရြက္ေပါင္း ျဖစ္ၿပီး ရြက္မႊာေလးေတြ ၇ ကေန ၁၇ ေလာက္ထိပါပါတယ္၊ ရြက္မႊာေလးေတြက ရြက္ဆုိင္ထြက္ၾကတယ္၊ ဒီအခ်က္ကလည္းထူးျခားပါတယ္ ။ အရြက္ေတြက ovate oblong ျဖစ္ၿပီး ရြက္ရင္းက မညီပါဘူး၊ ထိပ္ဖ်ားကေတာ့ သြယ္ၿပီးခြၽန္ေနတယ္၊ ပန္းခုိင္က ထိပ္ထြက္ ဒါမွမဟုတ ္ၾကားထြက္ ေရစင္းပန္းခုိင္ျဖစ္ၿပီး လွပေသာ ပဲပန္းမ်ားစြာ ပါလုိ႔ေနတယ္၊ Calyx ေတြက ခြက္ပုံျဖစ္ၿပီး ထိပ္ျဖားမွာ တုိေသာ အသြား ၅ခု႐ွိပါတယ္၊ ပြင့္ခ်ပ္အုံက အျပင္ဖက္ကုိလြန္စြာထြက္လုိ႔ေနတယ္၊ ပဲပန္းတုိ႔ထုံးစံအတုိင္း standard wings keels တုိ႔ပါၿပီး အားလုံး ပန္းေရာင္ျဖစ္ပါတယ္၊ 

               ထူးျခားတာက ႀကီးမားေသာ အျပင္ဖက္ဆုံးက standard အလယ္မွာ အဝါေရာင္ အကြက္ငယ္တခုပါေနတာပါဘဲ၊ အဲဒါေၾကာင့့္လည္း ဒီပဲပန္းက အလွပုိေနတာျဖစ္မွာပါ၊ ဝတ္ဆံဖုိ ၁၀ ခုပါၿပီး ၂စုစည္းျဖစ္ပါတယ္၊ အသီးကေတာ့ အက္ကြဲသီး pod ျဖစ္ေသာ္လည္း အေစ့က ၉ေစ့ခန္႔ပါပါတယ္၊ မူရင္းေဒသက tropical forest in Mexico နဲ႔ central America တုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္၊ ေနာက္ပုိင္း စုိက္ပ်ဳိးသူမ်ားလာတာေၾကာင့္ အခုဆုိ ေနရာအႏွံ ့ ျပန္႔ႏွံ႕လုိ႔လာတာပါ၊ အပင္ကစုိက္ရတာအလြန္လြယ္ပါတယ္၊ အက္ဆစ္ဆန္ေသာေျမျဖစ္ေသာ္လည္း ႐ွင္သန္ႏုိင္စြမ္း ႐ွိတဲ့အပင္ပါ၊ ဒါ့ျပင္ သဲဆန္ေသာေျမ ၊ရႊံ႕ေစးေျမ နဲ႔ ထုံးေပါက္ေျမမ်ားမွာလည္း ေကာင္းစြာ႐ွင္သန္ႏုိင္ပါတယ္၊ ဒီအပင္ကုိ ေကာ္ဖီစုိက္ခင္းေတြမွာ ထည့္သြင္းစုိက္ျခင္းျဖင့္ ေကာ္ဖီအပင္မ်ား ေလာင္းရိပ္ရေစပါတယ္၊ ေကာ္ဖီဆုိတာကလည္းေလာင္းရ္ိပ္႐ွိမွ ျဖစ္ထြန္းေသာသေဘာ႐ွိပါတယ္၊ အပင္ကုိ တိရိစၦာန္အစာ ၊ သစ္ရြက္ေဆြးေျမျသဇာ နဲ႔ ထင္းအတြက္သုံးၾကပါေသးတယ္၊ protein ႂကြယ္ဝလွတဲ့ အရြက္ေတြဟာ ေျခာက္ေသြ႕ရာသီမွာေတာင္ ခံႏုိင္ရည္႐ွိၿပီး လအေတာ္ၾကာသည္အထိ ပင္ကုိယ္ဓာတ္ပ်က္ျပယ္ျခင္း မ႐ွိပါဘူး၊ 

              အျခားအရြက္ေတြထက္ ခံႏုိင္ရည္ ႐ွိပါတယ္၊ အပင္ရဲ႕အျမစ္ ကေလထဲက nitrogen ကုိ ဖမ္းယူႏုိင္တာမုိ႔ soil fertility ကုိ လ်ွင္ျမန္စြာတုိးလာႏုိင္ပါတယ္၊ အပင္က လ်င္ျမန္စြာႀကီးထြားႏုိင္တာမုိ႔ topsoil erosion အေပၚယံေျမဆီလႊာတုိက္စားျခင္းကုိ ေလ်ာနဲေစပါတယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္ သစ္ေတာျပဳံးတီးေနေသာေနရာေတြမွာ ျပန္လည္စုိက္ပ်ဳိးသင့္ေသာအပင္တပင္လည္းျဖစ္ပါတယ္၊ ေပါက္ပြားတာျမန္လြန္းလုိ႔ Jamica မွာေတာ့ ေပါင္းပင္ အျဖစ္ေတာင္သတ္မွတ္ထားရပါတယ္၊ ဖိလစ္ပုိင္မွာေတာ့ အရြက္က ရေသာ extracts ေတြဟာ ျပင္ပ ကပ္ပါးပုိးေတြဖယ္႐ွားရာမွာသုံးႏုိင္ပါတယ္၊ အမ်ားစုကေတာ့ ဒီအပင္ေလးေတြကုိ အရိပ္ နဲ႔ ပန္းအလွအပ အေနနဲ႔သာ စုိက္ၾကတာပါ ၊ ဒီအပင္ေလးေတြက ေတာင္ေပၚေဒသမွာျဖစ္ထြန္းေသာ္လည္း အပူပုိင္းေဒသကုိ ပုိလုိ႔ႏွစ္သက္ပါတယ္၊ 

             မိတ္ေဆြတုိ႔ေရာ့ အညာက ပဲခ်ယ္ရီကုိ ျမင္ဖူးပါရဲ႕လား...အင္း ဒီပန္းအရ....
"စုိင္းထီးဆုိင္" သီခ်င္းကေတာ့ ျပင္ရေတာ့မယ္ထင္ပါတယ္ ေရႊညာေျမမွာ ခ်ယ္ရီပန္းမပြင့္ေပမဲ့ ခ်ယ္ရီပဲ ကေတာ့ ပြင့္လုိ႔ေနပါဘီ လုိ႔...

Ref. Dr Khin Hnin Yee. Flora of Shwe Bo Township, 2010.
Wikipedia