‪‎ခရမ္းတြင္က်ေရာက္တတ္ေသာ‬ ေရာဂါမ်ားႏွင့္ ကာကြယ္နွိမ္နင္းနည္းမ်ား

Crop: Brinjal,
Scientific name: Solanum melongena,
Family: Solanaceae

#၁။ ဘက္တီးရီးယားပင္ညိႈးေရာဂါ (Bacterial Wilt: Pseudomonas solanacearum)

‪#‎ေရာဂါလကၡဏာမ်ား‬
• အရြက္မ်က္ႏွာျပင္တြင္ ဘက္တီးရီးယားပင္ညိႈးလကၡဏာမ်ားမွာ အရြက္ပိုင္းဆိုင္ရာေနရာမ်ားတြင္ ညိႈးႏြမ္းျခင္း၊ ပုသြားျခင္းႏွင့္ ၀ါသြားျခင္းတို႕ျဖစ္ၾကကာ ေနာက္ဆံုးတြင္ အပင္တစ္ပင္လံုးၿပိဳက်သြားသည္။
• ညိႈးႏြမ္းမႈကိုမေတြ႕ရမီ ေအာက္ပိုင္းအရြက္မ်ားသည္ ပထမဦးစြာ ငိုက္စိုက္က်နိုင္သည္။
• ေရေၾကာစနစ္အညိဳေရာင္ျဖစ္လာသည္။
• ေရာဂါက်အစိတ္အပိုင္းမ်ားမွာ ဘက္တီးရီးယားစိမ့္ထြက္ရည္မ်ား ထြက္လာသည္။
• ပင္ညိႈးလကၡဏာကို ေန႕လည္ပိုင္းတြင္ျပသၿပီး ညဖက္တြင္ ျပန္လည္နလံထူလာေသာ္လည္း မၾကာမီ ေသဆံုးသြားသည္။

‪#‎ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းျခင္း‬
• ခံနိုင္ရည္ရွိေသာမ်ိဳးကိုစိုက္ပ်ိဳးပါ။
• ပန္းေဂၚဖီကဲ့သို႕ေသာ မုန္ညင္းမုန္လာမ်ိဳးရင္း၀င္အပင္မ်ားႏွင့္ သီးလွည့္စိုက္ပါ။
• စိုက္ခင္းကို သန္႕ရွင္းေအာင္ထားၿပီး ေရာဂါက်အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ေကာက္ယူ ၿပီး မီးရိႈ႕ပါ။
• ေကာ့ပါးမိႈသတ္ေဆးျဖစ္ေသာ ေဘာ္ဒိုအေရာ ၂% ကို ပက္ဖ်န္းပါ။
• ျမစ္ဖုနီမတုတ္ရွိပါက ဤေရာဂါေပါမ်ားသျဖင့္ နီမတုတ္ျပန္႕ႏွံ႕မႈကို ေလ်ာ့နည္းေအာင္လုပ္ပါ။

#၂။ စာကိုစပိုးရားရြက္စက္ေျပာက္ေရာဂါ (Cercospora Leaf Spot :Cercospora solani -melongenae, C. solani)

#ေရာဂါလကၡဏာမ်ား 
• ပံုသ႑ာန္အားျဖင့္ ေထာင့္ခ်ြန္းပံုမွ ပံုသ႑ာန္မမွန္ေသာပံုရွိေသာ ဒဏ္ရာရွိကာ ေနာင္တြင္ အစက္ေျပာက္၏ ဗဟိုတြင္ မိႈအမ်ားႀကီးႏွင့္အတူ မီးခိုးညိဳေရာင္သို႕ ေျပာင္းသြားသည္။
• ဆိုး၀ါးစြာေရာဂါက်ေသာအရြက္မ်ား အခ်ိန္မတိုင္မီေၾကြက်သြားကာ အထြက္ေလ်ာ့ေစသည္။

#ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းျခင္း
• ခံနိုင္ရည္ရွိေသာမ်ိဳးကိုစိုက္ပ်ိဳးပါ။
• ေဘာ္ဒိုအေရာ ၁% (သို႕မဟုတ္) ေရတစ္လီတာလွ်င္ ေကာ့ပါးေအာ္ဇီကိုလိရုိဒ္ (၂) ဂရမ္ (သို႕မဟုတ္) ဇီးနက္ဘ္ (၂.၅) ဂရမ္ကို ေရာစပ္ပက္ဖ်န္းပါ။

#၃။ ေအာ္တာေနးရီးယားရြက္စက္ေျပာက္ေရာဂါ (Alternaria leaf Spot :Alternaria melongenae, A. solani)

#ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
• ရြက္စက္ေျပာက္တြင္ အက္ကြဲရာမ်ားေပၚလာသည္။
• ဤေရာဂါသည္ ဗဟိုတူကြင္းမ်ားႏွင့္အတူ ရြက္စက္ေျပာက္မ်ားရွိသည္။
• စက္ေျပာက္မ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္ ပံုသ႑ာန္မမွန္ရွိကာ အခ်င္းအားျဖင့္ ၄-၈ မီလီမီတာရွိၿပီး ႀကီးမားေသာရြက္ျပားဧရိယာကို ဖံုးလႊမ္းရန္ ေပါင္းစည္းသြားၾကသည္။
• ဆုိး၀ါးစြာေရာဂါက်ေသာ အရြက္မ်ားေၾကြက်သြားၾကသည္။
• A. melongenae မ်ိဳးစိတ္သည္ နက္ရိႈင္းေသာ အစက္မ်ားကို ျဖစ္ေစလ်က္ အသီးမ်ားကို ထိခိုက္ေစသည္။
• ေရာဂါက်ေသာ အသီးမ်ား အ၀ါေရာင္ေျပာင္းကာ မခ်ိန္မတိုင္မီေၾကြက်ၾကသည္။

‪#‎ကာကြယ္ႏွိ္မ္နင္းျခင္း‬
• ေဘာ္ဒိုအေရာ ၁% (သို႕မဟုတ္) ေရတစ္လီတာလွ်င္ ေကာ့ပါးေအာ္ဇီကိုလိရုိဒ္ (၂) ဂရမ္ (သို႕မဟုတ္) ဇီးနက္ဘ္ (၂.၅) ဂရမ္ကို ေရာစပ္ပက္ဖ်န္းပါ။

#၄။ ခါးရိေရာဂါ (Damping off: Pythium aphanidermatum, Pythium indicum, , Phytophthora parasitica, Rhizoctonia solani andSclerotium rolfsii)

#ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
• ပ်ိဳးေဘာင္တြင္ ပ်ိဳးပင္မ်ားရုတ္တရက္ၿပိဳက်ျခင္းကို ေတြ႕ရသည္။
• အျမစ္ႏွင့္ပင္စည္အဆက္ေနရာတြင္ တိုက္ခိုက္ခံရၿပီး ပ်ိဳးပင္မ်ား ၿပိဳက်သြားသည္။
• ေျမႀကီးထဲရွိေရာဂါကတစ္ဆင့္ ေရာဂါပ်ံ႕ႏွံ႕နိုင္သည္။

#ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းျခင္း
• မ်ိဳးေစ့တစ္ကီလိုဂရမ္လွ်င္ အဂရိုဆန္ (သို႕မဟုတ္) ဆီရက္စင္ (၂) ဂရမ္ႏႈန္းျဖင့္ မ်ိဳးေစ့အား ေဆးစီရင္ပါ။

#၅။ ေဆးရြက္ႀကီးမိုစိတ္ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါ {Tobacco mosaic virus (TMV)}

#ေရာဂါလကၡဏာမ်ား 
• အရြက္မ်ားမိုစိတ္ေျပာက္ၾကားျဖစ္ကာ အပင္မ်ားပုသြားသည္။
• ေရာဂါက်အရြက္မ်ား ပံုသ႑ာန္မမွန္ျဖစ္ကာ ေသးငယ္ၿပီး ေပ်ာ့ေျပာင္းသြားၾကသည္။ ေရာဂါကအပင္မ်ားမွ အလြန္နည္းေသာ အသီးမ်ားကိုသာ ထုတ္လုပ္သည္။
• အေရးပါေသာ ေရာဂါလကၡဏာမွာ သိသာထင္ရွားသည့္ အရြက္မ်ား ေျပာက္ၾကားျဖစ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။
• ပိုမိုဖြံ႕ၿဖိဳးေသာျဖစ္ရပ္မ်ားတြင္ အရြက္မ်ားတြင္ မီးေလာင္ဖုပံုစံမ်ားႀကီးထြားလာသည္။ ဆိုး၀ါးစြာက်ေရာက္ေသာ အရြက္မ်ားသည္ ေသးငယ္ၿပီးပံုသ႑ာန္မမွန္ျဖစ္လာသည္။ ေရာဂါက်အပင္မ်ား ပုၿမဲပုေနသည္။

#ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းျခင္း
• ေပါင္းအားလံုးကို ဖ်က္ဆီးၿပီး သခြား၊ ပန္းငရုတ္၊ ေဆးရြက္ႀကီးတို႕ကို ခရမ္းပ်ိဳးေဘာင္အနီးနွင့္ စိုက္ခင္းအနီး စိုက္ပ်ိဳးျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
• ပ်ိဳးေဘာင္တြင္ အလုပ္မလုပ္မီ လက္မ်ားကိုဆပ္ျပာ၊ေရတို႕ျဖင့္ ေဆးေၾကာပါ။
• ပ်ိဳးပင္မ်ားကို ကုိင္တြယ္သူမ်ားအား ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း (သို႕မဟုတ္) ေဆးရြက္ႀကီး၀ါးျခင္းကို တားျမစ္ပါ။
• ေရတစ္လီတာလွ်င္ ဒိုင္မီသိုအိတ္ (၂) မီလီမီတာႏႈန္းျဖင့္လည္းေကာင္း မက္တာစစ္္ေတာ့ဇ္ (၁) မီလီလီတာႏႈန္းျဖင့္လည္းေကာင္း ေရာစပ္ပက္ဖ်န္ပါ။

#၆။ ပင္စည္ျမစ္ဆက္ပုပ္ေရာဂါ (Collar rot: Sclerotium rolfsii)

#ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
• ေရာဂါကို မၾကာခဏဆိုသလိုု ဆိုး၀ါးသည့္ပံုစံျဖင့္ေတြ႕ရသည္။
• ပင္စည္ေအာက္ပိုင္းကို ေျမေဆာင္မိႈမွ်င္စမွ က်ေရာက္တတ္သည္။
• အေခါက္ကြာက်ျခင္းသည္အဓိကလကၡဏာျဖစ္သည္။
• ေအာက္တြင္ရွိေသာတစ္ရႈးမ်ားေနထိျခင္းႏွင့္ ဒဏ္ရာရျခင္းသည္ အပင္ကို ၿပိဳလဲက်ေစသည္။
• ေျမမ်က္ႏွာျပင္အနီး ပင္စည္ေပၚတြင္ မိႈမွ်င္စုမ်ားကိုျမင္နိုင္သည္။
• အပင္သန္စြမ္းမႈမရွိျခင္း၊ ပင္စည္တစ္၀ိုက္ ေရစုျခင္းႏွင့္ လက္အားျဖင့္ဒဏ္ရာရရွိျခင္းသည္ ဤေရာဂါကို ပိုဆိုးေစသည္။

#ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းျခင္း
• မ်ိဳးေစ့တစ္ကီလိုဂရမ္လွ်င္ ထရိုင္ဂိုဒါးမားဗိုင္းရိုဒ္ (၄) ဂရမ္ႏႈန္းေရာစပ္ၿပီး မ်ိဳးေစ့ေဆးစီရင္ပါ။
• ေရတစ္လီတာလွ်င္ မန္ကိုဇက္ဘ္ (၂) ဂရမ္ႏႈန္းေရာစပ္ပက္ဖ်န္းပါ။
• ေရာဂါက်အပင္အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ေကာက္ယူဖ်က္ဆီးပါ။

ေဒါက္တာကိုကို (စိုက္ပ်ိဳးေရး)
(၂၀၁၆ ခုနွစ္၊ မတ္လ ၂-၈ ရက္ေန႕ထုတ္ နည္းသစ္စြယ္စံုဂ်ာနယ္၊ အတဲြ-၅၊ အမွတ္-၉)